آشتی با آفتاب با کرم‌های ضد آفتاب
ضد آفتاب چیست و چگونه از پوست در برابر آفتاب محافظت می‌کند؟ آیا باید فقط در روزهای آفتابی از ضد آفتاب‌ها استفاده کرد یا با استفاده از آنها می‌توان از مضرات آفتاب به صورت کامل در امان ماند؟
اینها و سئوالاتی دیگر درباره ضد آفتاب‌ها را در گفت‌وگو با دکتر علی ناصر، متخصص پوست و مو مطرح کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
آقای دکتر، تعریف شما از ضد آفتاب چیست و SPF درج شده بر روی ضدآفتاب چه مفهومی دارد؟
ضدآفتاب به هر ماده یا موادی اطلاق می‌شود که پوست را در برابر امواج ماورای بنفش حفاظت می‌کند. ضدآفتاب‌ها ممکن است به صورت لوسیون، کرم، رول، ژل یا اسپری باشند.
بر روی بیشتر ضدآفتاب‌ها عددی با عنوان SPF ذکر شده است. SPF مخفف Sunburn Protection Factor است و بیانگر نسبت مدت زمان ایجاد قرمزی به دنبال مصرف ضدآفتاب و مصرف نکردن آن است. اما این معیار فقط برای اندازه‌گیری UVB است و به واسطه آن امکان بررسی حفاظت در برابر UVA وجود ندارد. برای دستیابی به SPF مندرج بر روی محصول، باید همه افراد، دو میلی‌گرم از این ماده را در هر سانتی‌متر مربع مصرف کنند و برای پوشش مناسب روی صورت و گردن، باید دو و نیم بند انگشت از ضدآفتاب در هر مرتبه استفاده شود.
با توجه به اینکه ضدآفتاب‌ها به واسطه تعریق و شست وشو پاک می‌شوند یا در مواجهه با نور از بین می‌روند (به خصوص در انواع شیمیایی) و از طرفی نیمه عمر برخی ترکیبات موجود در ضدآفتاب‌ها کمتر از دو ساعت است، لذا توصیه می‌شود که ضدآفتاب نیم ساعت قبل از بیرون رفتن از منزل استفاده شود تا هنگام خروج از منزل کارایی کافی را داشته باشد و هر دو تا سه ساعت تجدید شود.
دلایل تولید ضدآفتابهای با SPF بالاتر از ۳۰ چیست؟
ضدآفتابهای با SPF 30 می‌توانند محافظت مناسب و کافی برای پوست ایجاد کنند ولی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تولید ضدآفتابهای با لیبل SPF بالاتر از ۳۰ و حتی بالاتر از ۵۰ را مطلوب ارزیابی کرده است چرا که بیشتر مصرف‌کنندگان مقادیر کافی از ضدآفتاب را مصرف نمی‌کنند (۲ میلی‌گرم در هر سانتی‌متر مربع) و از طرف دیگر در اثر عوامل محیطی نظیر تعریق و شست‌وشو، SPF درج شده روی محصول کاهش می‌یابد. همچنین فیلترهای ضد آفتاب به‌تدریج در برابر نور خورشید تخریب می‌شوند و از عیار حفاظتی ضد آفتاب کاسته می‌شود.
انواع ضدآفتاب‌ها کدامند؟
ضدآفتاب‌ها بر اساس محتویات خود به دو نوع فیزیکی و شیمیایی تقسیم می‌شوند. ضدآفتابهای فیزیکی بیشتر شامل فیلترهایی هستند که توانایی بازگرداندن و منعکس کردن نور خورشید را دارند و با نور خورشید واکنش شیمیایی نشان نمی‌دهند. این دسته بیشتر برای اطفال و بانوان باردار یا شیرده توصیه می‌شود. ضدآفتابهای شیمیایی همانگونه که از نامشان پیدا است، بیشتر شامل فیلترهایی هستند که با نور خورشید واکنش شیمیایی نشان می‌دهند و مانع از رسیدن نور آفتاب به سلول‌های پوست می‌شوند.
آیا مصرف ضدآفتاب‌ها محدود به فصول معین و شرایط آب‌و‌هوایی خاص است؟
باید توجه کرد که ضدآفتاب را باید در تمامی فصول (حتی زمستان) و در تمامی شرایط آب‌و‌هوایی (هوای صاف و آفتابی و هوای ابری) مصرف کرد.
آیا تمامی افراد باید ضدآفتاب مصرف کنند؟
بله، توصیه می‌شود تمامی افراد بالای ۶ ماه از ضدآفتاب استفاده کنند.
آیا با مصرف ضدآفتاب می‌توان اطمینان داشت که محافظت کاملی در برابر نور آفتاب ایجاد شده است؟
نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که استفاده از ضدآفتاب فقط به عنوان بخشی از دستورالعمل پیشگیری در برابر نور آفتاب است. چرا که حتی در صورت استفاده کافی و صحیح از ضدآفتاب، محافظت ۱۰۰ درصد ایجاد نمی‌شود و ضروری است که از پوشش مناسب استفاده شود و تا جایی که می‌شود در معرض نور در ساعات اوج تابش آفتاب قرار نگرفت.
راه حل‌های تکمیلی محافظت در برابر آفتاب چیست؟
۱.محافظت باید پایدار و به میزان کافی باشد. هیچ نکته مثبتی در استفاده نامنظم از یک ضدآفتاب وجود ندارد، تحت چنین شرایطی، آسیب از حالت معمول نیز بدتر خواهد بود. باید به این نکته اشاره کرد که مصرف کم ضدآفتاب، می‌تواند سبب آسیب پوستی و لک روی پوست شود.
۲.استفاده از عینک آفتابی ضروری است. عینک‌های آفتابی علاوه بر چشم‌ها از پوست اطراف آن نیز محافظت می‌کنند. شیشه‌های عینک باید به نوعی باشند که ۱۰۰ درصد اشعه‌های ماوراء بنفش را فیلتر کنند بنابراین منطقی است که عینک‌های آفتابی ساخته شده توسط سازندگان معروف و معتبر، انتخاب شود. همچنین بهتر است که از عینک‌های آفتابی با شیشه‌های بزرگ و بیضی شکل، مشابه شکل چشم با شیشه‌های با محافظ جانبی پهن‌تر برای جلوگیری از اشعه‌هایی که از اطراف به چشم می‌رسند، استفاده شود.
۳.از کلا‌های لبه‌پهن استفاده شود. کلاه‌هایی که لبه پهن ندارند، قادر به محافظت موثر از پوست صورت در برابر آفتاب نیستند. حتی کلاه‌های لبه پهن نیز محافظت موثر در برابر اشعه‌های خورشید را تامین نمی‌کنند (این کلاه‌ها تقریبا معادل با یک ضدآفتاب با SPF 3 هستند). به همین دلیل حتی زمانی که کلاه لبه‌پهن پوشیده می‌شود، محافظت‌های تکمیلی مانند استفاده از یک ضدآفتاب برای صورت و پرهیز از قرار گرفتن غیرضروری در معرض آفتاب، باید انجام شود. برای سرهای بی‌مو که در معرض خطر بالای ایجاد آسیب‌های خورشیدی هستند، کلاه نقش بسیار مؤثری در محافظت از پوست سر دارد. افراد بی‌مو یا کم‌مو باید در طول فعالیت‌های خارج از خانه، کلاه به سر کنند.
۴.استفاده از لباس‌های پوشیده با بافت متراکم و نزدیک (آستین بلند، شلوار بلند با دامن بلند) می‌توانند پوست را تا حدی در برابر نور آفتاب محافظت کنند.
۵.هنگام بیرون رفتن از منزل تا جایی که می‌توانید در سایه باشید.
۶.ضدآفتاب را ۳۰ دقیقه پیش از قرار گرفتن در آفتاب، روی تمام نواحی باز پوست استفاده کنید و پس از شنا کردن با عرق کردن آن را تکرار کنید.