سرخ پوستان آمریکای جنوبی و رنگین پوستان آمریکا از ناشناخته‌ترین تمدن‌های جهان بودند که تا قبل از کشف قاره آمریکا، دسترسی و ارتباطی با سایر ملل و علوم جدید آنها نداشتند. از این رو برای آرایش و پیرایش دست به ابتکار زدند و صنعتی بومی ساختند که با ورود اروپاییان به سرزمینشان تا حدودی تغییر کرد. در این مقاله به آرایش در آمریکای لاتین خواهیم پرداخت.
آرایش بومیان آمریکای لاتین
مایاها گروهی از سرخ‌پوستان جنوب مکزیک، پدیدآورنده یکی از تمدن‌های بسیار پیشرفته آمریکای مرکزی بودند و دستاوردهای بسیار چشمگیری در هنر، معماری، ستاره‌شناسی و ریاضیات داشتند. علاوه بر هنر و علم، آنها به آیین‌ها بسیار احترام می‌گذاشتند و از این رو برای هر آیینی لباس‌ها و آرایش مخصوص داشتند.
این قوم نیمه متمدن تقویمی ۳۱۱۴ ساله متعلق به پیش از میلاد دارد. به هر حال مرحله پایانی تمدن آنها با شهرنشینی همراه شد و تا ۹۰۰ میلادی نیز به طول انجامید که به عصر شکوفایی تمدن مایا معروف است.
شهرهای باشکوهی مانند کوپان، چیچن ایتزا، تیکال، تئوتیهواکان و پالنکه در منطقه یوکاتان پدید آمد و مردم شهرنشین آموختند که از طلا در مناسبت‌های مذهبی برای آرایش و تزئین استفاده کنند.
آنها برای تقسیم‌بندی گروه های مختلف اجتماعشان نیز از آرایش و پوشش متفاوتی بهره می‌بردند؛ دسته نخبه طبقه ثروتمندان بود که از دو رده خاندان شاهی و روحانیان و بازرگانان و جنگجویان حرفه‌ای تشکیل می‌شد.
رنگ پوشش و آرایش در آمریکای لاتین روشن و سرخ بود اما پوششان با هم متفاوت بود. دسته غیرنخبه هم کشاورزان، صنعتگران، شکارچیان و هنرمندان بودند که بیشتر رنگ‌های تیره می‌پوشیدند.
پوشش و لباس طبقات با هم متفاوت بود و زنان در هر دو طبقه اگرچه لباس نخی یا دامن و پیراهن گشاد می‌پوشیدند اما گلدوزی‌های متفاوتی بر لباس‌هایشان نقش بسته بود. مردان طبقه پایین، پوشش رویینه‌شان پارچه‌ای بود که «اکس» نام داشت اما مردان نخبه از شنلی به نام «پاتی» استفاده می‌کردند.
زنان این اقوام بیش از مردان به زیبایی علاقه مند بودند و با استفاده از فلزات و چوب‌های رنگی دستبند، گردنبند، گوشواره یا حتی گردنبندهای پهن خود را می‌آراستند. پیش از آن نیز با استفاده از استخوان حیوانات زیورآلات می‌ساختند. اما همه مردم با تاتو کردن بر پوست خود نقش‌هایی را برای زیبایی و مناسک رسم می‌کردند.
در باور مایاها هر انسانی همزادی داشت که به صورت روح ظاهر می‌شد و با خدایان نشست و برخاست داشت و می‌توانست زندگی افراد را تحت تاثیر قرار بدهد. انسان‌ها می‌توانستند از راه دعا و مناسک دینی و مصرف داروهای روانگردان با آنها ارتباط برقرار کنند.
آنها برای برقراری ارتباط با مردگان و همزادهایشان به محل‌هایی ویژه مثل غارهای تاریک می‌رفتند و با استفاده از مواد آرایشی، گیاهی و حیوانی سعی می‌کردند چهره‌هایشان را تغییر دهند و سفید کنند تا به روح شبیه شوند.
با این حال مایاها شناخته‌شده‌ترین تمدن آمریکایی هستند. به غیر از آنها قبیله‌های بومی آمریکایی دیگری نیز ساکن قاره آمریکا بوده‌اند. آنها برای مراسم مذهبی و جنگ‌ها صورت هایشان را با رنگ‌های گیاهی و بدتشان را با چربی حیوانی رنگ‌آمیزی می‌کردند.
با این کار در جنگ‌ها چهره خشن تری برای خود ترسیم می‌کردند تا دشمن را به هراس بیندازند. آنها از رنگ سرخ، زرد و مشکی در تزئین صورت و بدنشان در آیین‌هایی مانند ازدواج، تولد و مرگ استفاده می‌کردند.
نیایش باران، شکرگزاری برای محصول یا شکار از جمله آیین‌های رایج میان بومیان آمریکای لاتین بوده و هست. تنوع قبیله‌ای این منطقه باعث شده است هیچ گاه تاریخ یکپارچه و جامعی از آداب و رسوم منطقه به دست نیاید و آنها نتوانند خود را به جهانیان بشناسانند. اطلاعات موجود نیز بر اساس آثار به دست آمده از اکتشافات باستان شناسان است.
صنعت آرایش در آمریکای لاتین
با ورود اروپاییان به سرزمین آمریکا و پس از آن نفوذ به آمریکای لاتین، محصولات آرایشی و بهداشتی اروپاییان به این سرزمین رسید اما حدود یک قرن طول کشید تا بومیان از این محصولات استفاده یا خود آنها را تولید کنند و آرایش در آمریکای لاتین دچار تغییر شود.
پس از انقلاب صنعتی در اروپا وسایل بهداشتی و آرایشی در کارخانه‌ها و با قیمت ارزان‌تر ساخته شد و اروپاییان برای فروش محصولات خود به بازارهایی مانند آمریکای لاتین رجوع کردند. در دهه ۱۹۲۰ میزان صادرات به کشورهای آمریکای لاتین اوج گرفت و مصرف وسایل آرایشی و بهداشتی به یک جزء اصلی خرید زنان تبدیل شد.
در سال‌های میان دو جنگ جهانی برندهایی مانند کوتی (Coty)، ( Elizabeth Arden) و (Helena Rubenstein) به کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین صادر شدند تا صنعت آرایشی اروپا در همه جای جهان گسترش یابد. پس از جنگ کِرِم‌های آرایشی نیز وارد آمریکای لاتین شد و مصرف روغن‌های محلی را کاهش داد.
در اواخر دهه ۷۰ قرن بیستم تولیدات آمریکای لاتین به بازار آمد. در این میان آورن (Avorn) از قدیمی‌ترین برندهای این قاره است. اما بوتکارجو (O Boticário) و ناتورا (Natura) مقام‌های برتر را دارند.
بوتکارجو به عنوان زیر مجموعه ناتورا در سال ۱۹۷۷ برای نخستین بار به شکل یک داروخانه در جنوب برزیل شروع به کار کرد اما اکنون در کشورهای برزیل، پرتقال، مکزیک، بولیوی، ونزوئلا، پرو، پاراگوئه و حتی ژاپن و فرانسه نیز شعبه دارد.
با وجود بحران مالی جهانی، برند برزیلی ناتورا هنوز توانسته جایگاه مهم و برتر خودش را در میان سایر برندهای جهانی لوازم آرایشی حفظ کند.
در حال حاضر، مکزیک در میان کشورهای آمریکای لاتین در صادرات محصولات آرایشی پیشرو است. این امتیاز باعث جذب سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی در این کشور شده است و صنعت لوازم بهداشتی و آرایشی را به یکی از صنایع مهم و موثر در اقتصاد آن تبدیل کرده است. این صنعت در سال ۲۰۱۰ شش درصد رشد داشت که به ۱.۲۳ درصد رشد خالص درآمد ملی منجر شد.
با این حال در اوایل سال جاری آرژانتین گوی رقابت را از مکزیک ربود. برند آرایشی فایبرفیل (Fiberfil) و محصولات مراقبت از موی این کشور رمز موفقیت آنها بود. از سوی دیگر کشورهای آمریکای لاتین واردکننده این محصولات نیز به حساب می‌آیند.
بازار وسایل آرایشی اروپایی این منطقه در حال رشد است و جالب است که در بین مارک‌های آرایشی اورئال (L’Oreal) بیش از هر مارک دیگری به دلیل تخصص در حوزه چشم وارد و مصرف می‌شود.
از میان مارک‌های موجود مَک (MAC) از بهترین ها و پر طرافدارترین‌هاست. این برند به دلیل طیف رنگی مناسب با رنگ پوست رنگین پوستان آمریکای لاتین و سازگاری با رطوبت ساحل‌های گسترده این قاره خواهان زیادی دارد. بسته‌بندی ویژه این شرکت آرایشی از نمادهای فرهنگ قبیله‌ای آمریکای لاتین الهام گرفته و این ابتکار در افزایش فروش آن بسیار موثر بوده است.
جالب است بدانید بر اساس مطالعات انجام شده از سال ۱۹۱۳ تا ۲۰۰۸، تا پیش از قرن بیست و یکم، کشورهای آمریکای لاتین در تولید محصولات آرایشی سهمی نداشته‌اند.
اما در سال ۲۰۰۸ برزیل در کنار هند، روسیه و چین ۱۹ درصد بازار جهانی تولید لوازم آرایشی و بهداشتی را به خود اختصاص داده است در حالی که کشورهای اروپایی ۳۱ درصد، آمریکا ۲۲ درصد و ژاپن ۱۴ درصد از این بازار را در اختیار داشته است.