گیاهان سرشار از مواد مغذی و خواص درمانی هستند و قرن‌هاست که انسان‌ها به معجزه آنها پی برده است. آلوورا با برگ‌های بلند و سبز رنگ، از جمله گیاهان شفابخشی است که به دلیل داشتن خواص متعدد درمانی و تسکین دهندگی از دیرباز در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی مورد توجه بود است.
گیاه آلوورا معمولا در مناطق گرمسیر و نیمه‌گرمسیری می‌روید. ارتفاع این گیاه در حدود دو متر است و برگ‌های آن سبز، نیزه‌ای شکل و سخت است و گل‌های زرد رنگی دارد.
استفاده از آلوورا چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح پیشینه دارد و گزارش‌های مکتوبی در این باره از مصریان، یونانیان، روس‌ها و چینی‌ها به جا مانده است. از جمله کاربردهای آن در زمان قدیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آلوورا به عنوان داروی موثر در رفع یبوست، تسکین و درمان زخم‌ها، سوختگی‌ها و ضایعات پوستی دیگری مانند زخم بستر و زخم‌های ناشی از سرمازدگی به کار می‌رفته است.
علاوه بر خواص درمانی، اثرات عصاره این گیاه در حفظ زیبایی و سلامت پوست نیز از گذشته مورد توجه بوده است. مثال بارز آن، استفاده کلئوپاترا از عصاره آلوورا در هنگام استحمام است.
امروزه آلوورا چه کاربردهایی دارد؟
امروزه، با پیشرفت تکنولوژی، فرآورده‌های گوناگونی از گیاه آلوورا در صنایع کشاورزی، بهداشتی و داروسازی تولید می‌شود. مهمترین بخش این گیاه در تولید ژل و عصاره آلوورا، برگ‌های سبز آن است.
آلوورا به عنوان درمان کمکی در زخم‌های معده هم کاربرد دارد. همچنین اثرات مفید آن در درمان مبتلایان به دیابت و هیپرلیپیدمی مشخص شده است.
به علاوه این گیاه در درمان آرتریت، دردهای مفصلی، کولیک، بیماری‌های ناشی از نقص ایمنی و یبوست نیز استفاده شده است.
با توجه به اثرات ثابت شده آلوورا در تنظیم سیستم ایمنی، استفاده از آن به عنوان درمان همراه، در پروسه‌های تومورال توصیه شده است. نکته دیگر آن که، تجویز طولانی مدت عصاره آلوورا در کنار رژیم‌های شیمی‌درمانی نیز بسیار موثر بوده است.
تاکنون عارضه خاصی به دنبال مصرف این گیاه گزارش نشده اما بهتر است از مصرف آلوورا در دوران بارداری پرهیز شود. زیرا استفاده از مقادیر زیاد آن، تهوع و استفراغ ایجاد می‌کند. از طرف دیگر، ترکیبات آنتراکینون موجود در آن ممکن است موجب اختلالات جنینی شود.
آلوورا آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی است که اثر خود را با افزایش میزان گلوتاتیون احیا شده، اعمال می‌کند. گلوتاتیون احیا شده، عامل موثری در جلوگیری از اثر رادیکال‌های آزاد است و اثر سایر آنتی‌اکسیدان‌ها را نیز افزایش می‌دهد. این خواص آلوورا باعث شده است که تحمل عوارض شدید شیمی‌درمانی در بیمارانی که از این گیاه به عنوان مکمل در درمان سرطان استفاده کرده‌اند، آسان‌تر باشد.
کاربرد آلوورا در صنایع آرایشی و بهداشتی
خواص متعدد آلوورا و اثرات مطلوبش بر کیفیت پوست، علت گسترش استفاده از آن در محصولات آرایشی و بهداشتی است.
از خواص ذکر شده برای این گیاه می‌توان به احیاکنندگی، مرطوب‌کنندگی، ضدعفونی‌کنندگی، اثرات ضدالتهابی، ضدخارش و قابلیت تحریک بازسازی سلول‌های پوستی و ترمیم آن اشاره کرد.
اثرات متعدد ذکر شده برای آلوورا به علت ترکیبات با ارزشی است که در آن وجود دارند. قند‌های موجود در ژل آلوورا با ایجاد یک لایه محافظ در سطح پوست به عنوان مرطوب‌کننده عمل می‌کنند. همچنین برخی دیگر از ترکیبات موجود در ژل آلوورا به داخل پوست نفوذ می‌کنند و محرک تکثیر سلول‌های تولیدکننده کلاژن و الاستین هستند.
فیبروبلاست‌ها، کلاژن و الاستین را می‌سازند که پوست با تولید آنها الاستیسیته بهتری پیدا می‌کند و از ایجاد چین و چروک در آن پیشگیری می‌شود. همچنین آلوورا باعث چسبندگی سلول‌های بالایی لایه اپیدرم پوست به یکدیگر می‌شود که این امر پوست را نرم می‌کند.
همچنین این عصاره با اعمال اثر مهاری بر آنزیم‌های تولیدکننده رنگدانه در پوست، از تشکیل لک‌های ناشی از افزایش سن جلوگیری می‌کند.
محصولات آرایشی و بهداشتی که معمولا آلوورا به عنوان ماده فعال یا کمکی در فرمولاسیون آنها به کار می‌رود؛ عبارتند از:
-
محصولات ضدآفتاب
استفاده از آلوورا در ترکیبات ضدآفتاب با توجه به خواص ضدالتهابی، تنظیم‌کنندگی سیستم ایمنی و آنتی تومورال؛ از جمله امتیازات آن محصول محسوب می‌شود.
آلوورا علاوه بر ایجاد لایه‌ای پوشاننده بر سطح پوست؛ خارش، قرمزی و التهاب ناشی از آفتاب‌سوختگی را برطرف می‌کند. ویژگی استثنائی این گیاه، کمک به مهار اثر نور خورشید بر DNA سلول‌های پوست و جلوگیری از سرطانی شدن آنهاست.
از آنجا که مهمترین علت ایجاد سرطان‌های پوست، تماس مکرر با نور خورشید است، بنابراین استفاده از ترکیبات ضدآفتاب حاوی آلوورا با خواص یاد شده، در پیشگیری از بروز سرطان موثر خواهد بود. به همین دلیل استفاده از آلوورا در محصولات ضدآفتاب به اشکال گوناگون ژل، کرم و لوسیون متداول است.
-
محصولات مرطوب‌کننده و لوسیون دست و بدن
آلوورای موجود در این محصولات علاوه بر ایجاد رطوبت و انعطاف‌پذیری مطلوب در پوست، از تحریک، خارش و قرمزی آن پیشگیری می‌کند.
همچنین به علت نفوذ خوب این گیاه در پوست، اثرات مخرب ناشی از مواد آلرژن محیطی به حداقل می‌رسد.
-
محصولات ضدپیری پوست
مطالعات مختلف نشان دادهاند که استفاده از کرم صورت آلوورا به شکل موضعی و عصاره آن به صورت خوراکی، روش موثری در پیشگیری از تغییرات حاصل از روند پیری پوست است. این اثرات را به آنتی‌اکسیدان‌ها، آنزیم‌ها و مواد مغذی موجود در آلوورا نسبت دادهاند.
-
محصولات ضدلک
ترکیبات موجود در آلوورا، از تولید رنگدانه جلوگیری می‌کنند. به همین علت از آلوورا به عنوان ماده فعال اصلی یا همراه در ترکیبات ضدلک استفاده می‌شود.
-
محصولات آرایشی پوست صورت
از ترکیب آلوورا و ویتامین‌های A و E، محصولی ماندگار و با اثرگذاری سریع برای چرب نگهداشتن و پیشگیری از خشکی و ترک لب تولید می‌شود. آلوورای موجود در محصولات آرایشی از جمله رژ لب، کرم پودر، ریمل و … ظاهری بهتر به پوست می‌دهد. همچنین، بروز حساسیت‌های پوستی ناشی از استفاده ماده آرایشی را به حداقل می‌رساند.
-
محصولات بهداشت دهان و دندان
خاصیت احیاکنندگی، مرطوب‌کنندگی و ضدعفونی‌کنندگی و محتوای ویتامینی قابل توجه آلوورا، باعث شده است که استفاده از عصاره آن به صورت خوراکی یا خمیردندان، در پیشگیری و درمان آفت، تب‌خال دهانی، شقاق لب و موکوزیت ناشی از شیمی‌درمانی بسیار موثر باشد.
-
محصولات بهداشت پوست‌و موی سر
آلوورا خارش و قرمزی پوست سر را کاهش می‌دهد. موها پس از استفاده از آن نرم و شفاف و به راحتی شانه می‌شوند. بنابراین این گیاه در تولید شامپوها و محصولات بهداشت مو (ژل و کرم) به کار می‌رود.
مطالب مرتبط: